Als we ademen, ademen we zuurstofrijke lucht in. In onze longen springt  zuurstof naar het langsstromende bloed waar het zich koppelt aan de hemoglobine in het bloed. Het bloed wordt vervolgens door het hele lichaam gepompt, zodat de zuurstof wordt vervoerd naar onze lichaamscellen. In onze lichaamscellen wordt zuurstof en glucose omgezet in energie. Daarbij komt koolzuurgas en water vrij. Het koolzuurgas wordt weer afgegeven aan het bloed, dat gaat naar de longen, waarna het vervolgens wordt uitgeademd.

Veel mensen denken dat koolzuurgas een afvalproduct is dat vrijkomt bij uitademing. Koolzuurgas is echter essentieel voor veel processen in het lichaam. Als je te veel ademt, verlies je te veel koolzuurgas. Dat kan zorgen voor veel problemen.

Waarom is koolzuurgas zo belangrijk?

Koolzuurgas stimuleert de afgifte van zuurstof vanuit de hemoglobine in het bloed naar de lichaamscellen

Om zuurstof vanuit de hemoglobine in het bloed los te laten naar de cellen in je lichaam, is koolzuurgas nodig. Als je te veel ademt, verlies je te veel koolzuurgas. Dit zorgt voor minder zuurstofafgifte vanuit de hemoglobine in de rode bloedcellen naar de lichaamscellen. Het klinkt tegenstrijdig, maar als je veel ademt, krijgen je lichaamscellen juist minder zuurstof. Dit wordt het Bohr-effect genoemd.

Koolzuurgas ontspant glad spierweefsel

In de wanden van bloedvaten, luchtwegen en het spijsverteringskanaal zit glad spierweefsel. Het zorgt voor het transporteren van bloed, lucht en voedsel. Glad spierweefsel kan je niet bewust aansturen, het reageert op omgevingsprikkels. Eén van die omgevingsprikkels is koolzuurgas. Glad spierweefsel verkrampt als de hoeveelheid koolzuurgas in het bloed minder wordt.

Verkramping van glad spierweefsel zorgt voor de volgende problemen:
• verkramping van glad spierweefsel rond de luchtwegen zorgt voor astma
• verkramping van glad spierweefsel rond de slagaderen zorgt voor een verhoging van de bloeddruk
• verkramping van glad spierweefsel rond de haarvaten zorgt voor koude handen en voeten
• verkramping van glad spierweefsel rond de darmen zorgt voor diarree of verstopping
• verkramping van glad spierweefsel rond de blaas zorgt voor vaker moeten plassen

Koolzuurgas zorgt ervoor dat de zuurgraad van het bloed goed blijft

De zuurgraad van het bloed in je lichaam wordt gemeten in pH waardes. Een lage pH waarde betekent dat iets heel zuur is, een hoge pH waarde betekent dat het erg basisch is. Voor het goed functioneren van je bloed is het essentieel dat de pH waarde ongeveer 7,4 blijft. Er is weinig marge. Als de pH waarde 6,8 of minder wordt, ga je dood, maar ook als de pH waarde meer dan 8 wordt.

Koolzuurgas is een beetje zuur. Het gevolg van minder koolzuurgas in je bloed is dat het bloed minder zuur en dus meer basisch wordt. Je lichaam reageert hierop door uit het bloed een gedeelte van de voorraad bicarbonaat af te stoten. Via de nieren plas je dit uit. Hierbij gaan ook mineralen als magnesium, calcium en kalium verloren.  Hiermee daalt dus de voorraad van deze mineralen in het bloed.  Als er constant te weinig koolzuurgas in het bloed zit, zoals dat het geval is bij chronische hyperventilatie, wordt het steeds lastiger voor je lichaam om de wisselende pH waarde te corrigeren. De concentratie bicarbonaat raakt dan als het ware op.
Als het afstoten van bicarbonaat niet voldoende is, kan het lichaam ook proberen de pH waarde te corrigeren door meer zuur in het bloed te brengen, onder andere door het  aanmaken van melkzuur in de spieren. Normaal gesproken wordt melkzuur aangemaakt bij een behoorlijke inspanning. Dit voelt als vermoeidheid in de spieren. Bij mensen die te veel ademen en dus chronisch hyperventileren, gebeurt dit al terwijl ze niet inspannend bezig zijn.
Een lage concentratie koolzuurgas in het bloed kan uiteindelijk leiden tot een biochemische verstoring van het bloed. Vitamines, mineralen, hormonen en andere stoffen worden hierdoor minder goed opgenomen en afgegeven aan de lichaamscellen.  Dit kan tot allerlei ziektes en klachten leiden.

Ademhalingscentrum

Onderin de hersenen, in de hersenstam, ligt ons ademhalingscentrum. Hier wordt onze ademhaling geregeld, zonder dat we daar bij na hoeven te denken. Te veel ademen zorgt ervoor dat het lichaam te veel koolzuurgas verliest. Zoals eerder beschreven kan dat zorgen voor veel problemen. Als het ademhalingscentrum in je hersenen gewend raakt aan te veel ademen, raakt het ook gewend aan een lager niveau van koolzuurgas in je bloed. Het ademhalingscentrum wordt minder tolerant t.o.v. de aanwezigheid van koolzuurgas in het bloed. Dit zorgt voor een vicieuze cirkel, want de sterkste prikkel om te ademen is niet de hoeveelheid zuurstof, maar de hoeveelheid koolzuurgas in het bloed. Als er meer koolzuurgas in het bloed komt dan waar het lichaam aan gewend is, bijv. bij bewegen, geeft het ademhalingscentrum een prikkel om dieper en sneller te gaan ademen, zodat het teveel aan koolzuurgas verwijderd wordt. Zo wordt het te veel ademen in stand gehouden.

Buteyko ademhalingstherapie leert je om minder te ademen, zodat het ademhalingscentrum in je hersenen gewend raakt aan meer koolzuurgas in je bloed.